Türkiye ekonomisi kur şokunun ardından geçen yıl son çeyrekte yüzde 3 daralırken vatandaşın harcamaları yüzde 8.9 düştü, yatırım harcamaları yüzde 12.9 azaldı. Özellikle makine teçhizat yatırımlarının yüzde 25.8 azalması dikkat çekti. Kur şokunun ardından vatandaş ve şirketler ise yükselen fiyatlar ve belirsizlikle daha az harcamaya başladılar. Nominal olarak harcamalar artmış gibi görünse de enflasyon düşüldükten sonra harcamaların toplam 86 milyar lira, kişi başı ise bin 53 lira azaldığı görüldü.
2018'in son çeyreğinde Türkiye ekonomisi yüzde 3 daralırken yılın genelinde yüzde 2.6 büyümüş oldu. Büyümeyi vatandaşın harcamaları ve yatırımların düşüşü aşağı çekerken ithalattaki azalma ve ihracattaki artış ise yukarı çekti. Devletin harcamaları ise hafif pozitif etki yaptı. Vatandaşın harcamaları 2017'nin son çeyreğine göre yüzde 8.9 azalırken nominal olarak 522 milyar liradan 569 milyar liraya çıktı. Ancak bu rakamın içinde iki dönem arasındaki enflasyon farkı bulunuyor. Enflasyon ise 2017 Aralık ayına göre 2018 sonunda bilindiği gibi yüzde 20.3 düzeyinde gerçekleşti. Eğer vatandaş harcamalarında frene basmamış olsaydı harcama tutarı yüzde 20.3 artacak yani 104 milyar lira artıp 626 milyar liraya ulaşmış olacaktı. Oysa harcama tutarı 569 milyarda kaldı yani 57 milyar lira daha az oldu. Bu vatandaşın kur şoku nedeniyle fere bastığı tutarın 57 milyar lira olduğu anlamına geliyor.
YATIRIM HARCAMASI 53.4 MİLYAR LİRA AZALDI
Büyümeyi aşağı çeken ikinci kalem yatırım harcamaları yüzde 12.9 azalırken yatırım harcamalarına yapılan nominal harcama tutarının 291 milyar lira olduğu görüldü. 2017'nin aynı döneminde 267 milyar liraydı. Nominal olarak 23 milyar liralık bir artış görünse de enflasyonu dikkate aldığımızda artışın 53.4 milyar lira olması gerektiği ortaya çıkıyor. Aradaki fark olan 29.4 milyar lira yatırım harcamalarında belirsizlik nedeniyle frene basılan kısmını ifade ediyor. Özellikle makine teçhizat yatırımlarının yüzde 25.8 azalması ise daha çok dikkat çekti. Eğer kur şoku olmasaydı yatırım harcamaları en az enflasyon kadar artacaktı. Hem vatandaşın harcaması hem de yatırım harcamalarının en az enflasyon kadar artırılması halinde oluşacak rakam ile mevcut rakamın farkının böylece toplamda 86.4 milyar lira olduğu görülüyor. Bu rakam 82 milyonluk Türkiye nüfusuna bölündüğünde çıkan rakam ise bin 53 lira. Yani kur şoku nedeniyle kişi başı tüketim ve yatırım harcamasının bin 53 lira azaldı.
10 BİN DOLARI BULAMADIK
Hem kurdaki artış hem de azalan ekonomik aktivite nedeniyle Türkiye'nin GSYİH'i ve kişi başı geliri de düşük kaldı. Türkiye'nin milli geliri (GSYİH) toplam 784 milyar 87 milyon dolar olurken kişi başı gelir de 9 bin 632 dolarda kaldı. 2018 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 45.463 TL olarak hesaplandı. Bu sonuç ile Türkiye kişi başı gelir sıralamasında 4 sıra gerileyerek 64'üncülükten 68'inciliğe indi.
Vatandaşın harcaması yüzde 8.9 geriledi
Kaynak.Habertürk
