Dinlemek dünyamızın en temel kazanımlarından olması gerekirken belki de en büyük algı sorunlarından biridir. Dinlemenin negatif ekilimi yani Dinlememek diye tarif edilebilir.
Ancak Dinlememek dilbilgisi olarak dinlemek fiilinin karşıt anlamı olsa da konuşma üslubu kuralları içerisinde tam zıttını karşılamaz. Dinlememek ortamı ve eylemi bütünüyle reddetmeye tekabül eder. Ancak Dinlemek kelimesinin karşıtı bence, Dinleyememek’tir.
Belki de Dinleyememek nedeniyle Dinlemek fiilini önemseyerek açıyoruz. Dinlemek bilgi almak, fikre saygı duymak, kişi ve konumuna hürmet ederek söyleceklerini algılamaya çalışmayı da beraberinde getirir. Peki Dinleyememek nedenselliğinin ilk önde gelen etmeni karşıdakinin fikrine, kişi ve konumuna muhalefetlikten dolayı mıdır? Elbette hayır. Dinleyememek için ilk psikolojik yargı tahammülsüzlüktür.
Tahammülsüzlük konusunu HSG diye adlandırılan son derece hassas kişiler dışında bizleri bu hale getiren modern yaşam ritüellerinden başka bir şey değildir. Teknoloji, bilgiye ulaşım, şaşırmak ve hayal etmenin gittikçe zorlaşması, beynin kendini bilgi ve eğitim alımından ziyade gündelik olaylar ile bezemesine müsaade eden davranış kalıplarımız, zaman ve risk yönetimlerindeki maddeleşmeye değer veren tutarsızlıklarımız bunda çok temel etkenler haline gelmiştir.
Oysa Dinlemek, iletişimin en temel alanlarından biridir. Empati iletişimin gerçekleşmesinde de en önemli unsurdur. Karşımızdaki kişiyi işitmek yeterli olmaz. Onun söylediklerini anlamak, düşünmek, etkin bir dinleyici olmak gerekir.
Bizler Düşünen varlıklarız. Karşılıklı iletişimimizin en temel fonksiyonu dinleyerek insanları daha iyi anlamanın yoludur. Dikkatinizi vermediğiniz her konuşmada vurgu, ses, tonlama ve konunun bütünlüğünü anlamadan uzaklaştıkça yanlış anlaşılma süreçleri ortaya saçılacaktır. Bunun adı zaten iletişimsizlik temalarının ana paradigmasıdır.
Eğer empati yapmamak istiyorsak, kişiyi dinlememek için çarpıtmak, fikrini geçiştirmek, onu atlatmak istiyorsak da bu fiiller yapılır. Ancak bu bile isteye dinlememeye girer ki neticede kötü niyet prensibidir. Bu Çarpıtmalar sonucu bir de tepki göstericek şekilde karşıdakinin düşüncesini eleştirel hale getiriyorsak ki bunu politikada sık sık karşılaşırız o zaman bu tanım aşırı anlam yükleme olarak tanımlanabilir.
Gelin biz iyi niyetimizle hareket etmeye devam edelim ve Doğru dinleme yöntemleri üzerine kendimizi geliştirerek Duyarlı ve İyi İnsanın Yaşanabilir Çevre Mottosundan Ödün vermeden hareket edelim Ne dersiniz?
Aslında 3 Temel Dinleme Modeli vardır. Bunları Etkili bir şekilde nasıl kullanacağımızı da anlatarak Sizi ideal bir çevrede saygı duyulan ve neticesinde duygu ve düşüncelerine değer verilen dinlenen insan yapma yolundaki fikirlerimizle baş başa bırakalım:
Bu dinleme modellerinin üçünü de, kimi dinlediğinize, konuşmanın neyle ilgili olduğuna ve hatta ne tür bir ruh halinde olduğunuza bağlı olarak bir noktada veya başka bir noktada kullanabilirsiniz.
1. Rekabetçi veya hırçın dinleme: Bu, insanlar başkasının görüşünü dinlemek yerine kendi görüşlerini veya görüşlerini zorlamak istediklerinde yapılan dinleme türüdür. Bu tür bir dinleme ile, çoğunlukla atlamak ve bir şey söylemek ya da diğer kişinin söylediklerinde kusurları işaret etmek için bekliyoruz. Gerçekten kendi fikirlerimizi formüle ederken dinliyormuşuz gibi davranıyoruz ve sadece kişinin kırılmasını bekliyoruz, böylece onları manipüle edebiliriz. Dezavantajı, diğer kişinin söylediklerini gerçekten kabul etmememiz ve aklımızı kapatmamızdır, bu da iyi dinlemenin önündeki bir engeldir.
2. Pasif, özenli dinleme: Bu tür bir dinlemede, kişinin söylediklerine gerçekten ilgi duyuyoruz. Bu noktada, henüz yanıt verme ve dahil olma noktasında değiliz, ancak konuşmacının yapmaya çalıştığı noktaları anlıyoruz. Söylenenleri kabul edebiliriz, ama bunu yansıtıcı olmaktan ziyade pasif bir şekilde yapıyoruz. Dünyanın Sosyolojik tarihinde Köle Sahip ilişkisiyle başlayan etki derecesine göre eğitime uyarlanan daha dogmatik yaklaşımdır.
3. Etkin, yansıtıcı dinleme: Bu, kullanmak istediğiniz dinleme modeli türüdür. Bu modelde, diğer kişinin ne söylediğini aktif olarak dinler ve anlarsınız. Burada, paylaşmak istediklerimizi araya sokmaya çalışmadan önce diğer kişinin söylediklerini dinliyoruz. Bu modelde, dikkat ettiğinizi ve aktif olarak yer aldığınızı göstererek bilgileri konuşmacıyla yeniden ifade eder veya paylaşırsınız. Bu da bizim önerdiğimiz Modern İnsanın Çağdaş Dinleme Modelini Yansıtır.
Temel dinleme modellerinin üçüne de baktıktan sonra, aktif veya yansıtıcı olanın ideal durum olduğunu görebilirsiniz. Durumunuz, gerçekler, duygular, duygular ve düşünceleriniz ve inançlarınız dahil olmak üzere iletişim ve etkileşim düzeyinizi etkileyen belirli durumlar vardır.
İyi dinleme becerilerini modelleyen aktif dinlemede, konuşan kişiye geri bildirim sağlamak isteyeceksiniz. Bunu yaparak, o kişiye dikkat ettiğinizi ve söylediklerine ilgi duyduğunuzu bildirirsiniz. Birisi aktif olarak dinlediğinde ve geri bildirim sağladığınızda sağlıklı iletişimin ilk adımlarını atmaya başlamışsınızdır demektir.
Konuşmada geri bildirim vermek çok faydalıdır. Böylece karşınızda ki aktif olarak dinlediğinizi bilir. Geri bildirim sağlamak, tavsiye vermeye veya herhangi bir gerçek sunmaya hazır olmanız gerektiği anlamına gelmez. Konuşmada, kişinin söylediklerine ekleyecek hiçbir şeyiniz olmayabilir. Bununla birlikte, yine de bu geri bildirimle, kişinin söylediklerini önemsediğinizi göstermede uzun bir yol kat edersiniz.
Dinlemenin Üç Temel Becerisinden bahsedecek olursak; Dinleme yeteneğinizi etkileyecek ve çıktığınız ve bir sohbete koyduğunuz fikir ve görüşlerde büyük bir fark yaratacak şeylerdir.
Tutum, dikkat ve uyum olan üç "As", dinleme becerilerinde kilit rol oynar. Bunların dinlemenizi nasıl etkilediğini anladıktan sonra, büyük olasılıkla aklınızda kalacak ve onlara en çok ihtiyaç duyduğunuz zamanlar söz konusu olduğunda sizi ayak parmaklarınızda tutacaktır.
Tutum Sizin Negatif Algılamanızı Engelleyen İlk Adımdır. Sözlüğe göre, tutum, bir gerçek veya durumla ilgili zihinsel bir konum veya duygu hissidir. Bunun birinin konuşmasını nasıl dinlediğinle çok ilgisi var. İyi dinleyebilmek için duruma açık bir zihinle yaklaşmalıyız. Masaya getirdiğiniz konu hakkında önceden hisleriniz olsa bile, kişinin söylediklerinin önemli olduğunu fark etmek önemlidir.
Dinlendiğinde herkesin saygıyı hak ettiği bir tavrınız varsa, daha iyi bir katılımcı olacak ve duyduklarınızdan daha fazlasını elde edeceksiniz. Genelde herkesten bir şeyler öğrenebiliriz. Bunun doğru olduğuna dair bir tavrınız varsa, genellikle daha iyi bir dinleyici olacak ve konuşmacıya daha fazla saygı ve dikkat göstereceksiniz.
En büyük yetişkin yanlışlarından biri de bir çocukla konuşmayı denerken ki tutum kaymasıdır. Çocukları dinlerken tavrın neden bu kadar önemli olduğunu kolayca anlayabilirsiniz. İnsanlar kötü bir tutuma sahipse veya kızgın, acı veya hırçın hissediyorlarsa, etkili dinleyici olamazlar. Etkili bir dinleyici olmak için açık ve rahat bir tutum sergileyin ve değişimden daha fazlasını elde edersiniz. Ve Çocukları anlayabilir ve çok şeyler öğrenirsiniz.
Olumlu bir tutuma sahip olmak, iyi dinleme becerilerine sahip olmanın ilk adımıdır. Örneğin, bir derse veya seminere gidecekseniz, sıkıcı olacağını varsayarak odaya girmeyin. Odaya açık bir zihinle girin, böylece konuşmacıyı gerçekten dinleyebilirsiniz.
İkincil Davranış kalıbımız ise Dikkat’tir. Bu tüm dünyanın sorunu olmaktadır. Sadece birinin söylediklerini dinlemek için dikkat etmeniz gerektiği mantıklı. Fakat birçokları için bu söylenenden daha kolay. Bazı insanlar kısa bir dikkat süresine sahip olabilir ve kolayca dikkati dağılabilir veya sıkılabilir ve diğerleri dikkat etmekte zorluk çekebilir çünkü hayal kurmaya, odaklanmakta zorlanmaya veya hatta duymakta zorluk çekmeye eğilimlidirler.
Dikkat etmekte zorlanıyorsanız, etkili dinlemeyi çok daha zor bir görev haline getirecektir. Hafıza oyunları oynamak, okumak ve bir dakika boyunca bir resme baktığınız bir gözlem oyunu oynamak gibi dikkat becerilerinizi geliştirmek için yapabileceğiniz bazı şeyler var ve sonra geri dönüp resim hakkında olabildiğince çok şey hatırlayın. Düzenli olarak meditasyon yapmak bile odaklanma ve dikkat etme yeteneğinizi geliştirmenize yardımcı olabilir.
Ve Geldik Uyum Davranışına; "Akışa devam et" terimini biliyorsanız, dinleme açısından uyum ayarlamasının ne anlama geldiğine dair kolayca bir fikir edinebilirsiniz. Konuşmacının bir şey söylemesi, konuşmayı bir yöne yönlendirmesi veya belirli bir konu hakkında konuşması gerektiğini varsaymak yerine, uyumlu davranarak, neler olup bittiğine adaptasyon sağlamanıza olanak tanır. Konuşmacının konuşmayı nereye götürdüğüne ne kadar çok uyum sağlayabilirseniz, o kadar iyi bir dinleyici olursunuz.
Bir konuşmacının nereye gideceğine uyum sağlayamazsanız, açık bir zihne sahip olamazsınız. Bu bizi dinlemenin üç temel becerisinden ilkine geri götürür: tutuma. Açık bir
zihne sahip olmak, söylenenlere uyum sağlamamıza izin verir ve sonunda, duyduklarımızı daha iyi alabilmemizi sağlar.
Anlattıklarımızı Yapabilmek için Tahammül dediğimiz konunun sıkıntılarını biliyorum. Gelin Dinlemek isteseniz de iyi bir dinleyici olmak için bunun nasıl yapılacağından emin değilseniz bu engelleri aşmanız için yaygın problemleri hatırlayalım.
Dinlemenin Önündeki Engeller diye tarif edebileceğimiz sorunları bilirseniz belki de bir çok uyumsuzlukları giderebilecek anahtar davranış özelliklerine ulaşabilirsiniz. Dinleme becerilerinin ne olduğu ve dinleme modellerinin ve becerilerinin temel akışlarını yukarıda paylaştım. Gerçekten iyi bir dinleyici olmak için, dinlemenin önündeki en yaygın engellerden bazılarını anlamak önemlidir. Bunları öğrendikten sonra, onları tanımlamayı ve ele almayı çok daha kolay hale getireceksiniz.
Ortak Dinleme Engelleri, görmeniz ve tanımlamanız muhtemel en yaygın engelleri içerir. Daha fazla dinleme engellerini anlamak, daha büyük olasılıkla onları içinizden yok ederek veya minimize ederek başarılı olacaksınız. İşte Onlar:
Can sıkıntısı: İnsanlar konuyla ilgilenmediklerinde ya da sadece sıkıldıklarında söylenenlere konsantre olmakta zorlanırlar.
İç sorunlar: İnsanlar genellikle baş ağrısı, aç olma veya iyi hissetmeme gibi içsel olarak olup bitenlerden rahatsız olurlar. Bütün bu konular dinlemeyi zorlaştıracaktır.
Bilmek: Eğer dinleyen biri ve sen zaten fikre inanıyorsan biliyor olman nedeniyle tüm cevapları da bildiğin için tahammülsüz olabilirsin. Bu, dinlemeye açık bir zihinle yaklaşmanın neden önemli olduğunun bir başka örneğidir.
Meşgul olmak: Aklınızda başka bir şey varsa, etrafınızda söylenenleri düşünmek daha zor olacaktır. Zihninizin meşgul olduğu şey, düşüncelerinize geri dönmeye, odağınızı çalmaya devam edecektir. Meşgul olmak ve hayal kurmak her ikisi de etkili dinlemeyi engelleyecek konulardır.
Çevresel dikkat dağıtıcılar: İnsanların gerçekten dinlemelerini engelleyen en yaygın şeylerden biri, etraflarında olan dikkat dağıtıcılardır. Müzik, televizyon, telefon ya da koridordaki bir boşluğun sesi olsun, bu çevresel dikkat dağıtıcılar, dinlemeye çalışan biri için konsantrasyonu zorlaştıracak kadar büyük bir dikkat dağıtıcı olabilir.
Algı: Eğer dinleyicilerin herhangi bir önyargı ya da önyargı ile ilgili olarak konuşmacı ya da konuya zıt fikrinizin kalıplaşması nedeniyle de olabilir. Bu nedenle dinlemeye açık fikirli ve rahat bir tavırla yaklaşmak önemlidir. Dinleyicilerin duyguları, dinlediklerini ve konuşmacıyı nasıl algıladıkları konusunda büyük rol oynamaktadır.
Kırmızı bayrak kelimeleri: Çoğu insanla ilgili bazı tartışılmaz beyin kapatıcı konular hakkında dogmatik hassasiyeti vardır. Bu Hayvanlar, Namus, Ülke, Bayrak gibi konular olabilir. Konuşmasının içinde dinleyicinin duyarlı olabileceği belirli kelimeleri duyuyorsa, buna odaklanabilir ve dikkat dağıtıcı olabilir. Birisi duygusalsa, dinlemekte daha zorlanır.
Dil engelleri: Anadili farklı olan insanlar konuşma sorunu yaşanabilecek gündelik kalıp, deyim ve atasözleri ile O topluma özel bir şifreli dil kalıplarını kullanıyorsa, dinleyicinin söylenenleri nasıl algıladığı konusunda zorluk yaşanabilir. Mesela Fransız kalmak gibi. Dil engelleri, dinleyicinin konuşmacıyla ilgilenmesini ve hayal kurmaya direnmesini de zorlaştırabilir.
Dikkat süresi sorunları: Daha önce de belirtildiği gibi, birisi kişinin dikkat etmesini engelleyen veya zorlaştıran bir tıbbi durumdan muzdaripse, büyük olasılıkla çok iyi dinleyemeyecektir. Bu sağlık sorunu da olabilir, dikkat süresi sorunu da, gaz ve temel tuvalet ihtiyacı sorunları da olabilir, yorgunluk, açlık sorunları da hatta gün içinde yaşanmış olan kişi için daha önemli problemler veya devam edecek gün içinde ki başka gelişmeler Dikkat süresi zorlukları Yaratacaktır. Eğer kişiler, zorluklarının tıbbi bir nedeni olabileceğini düşünüyorlarsa, Dikkat Eksikliği Bozukluğu (Moxo, Dehb, Add) testi için bir doktora görünmenin yanı sıra iyileştirmeye çalışmak için çalışabilirler.
Yukarıda listelenen dinlemenin önündeki ortak engeller becerilerinizi geliştirmek için ele alınabilirsek Kişisel Gelişimimize Mükemmel bir İletişim becerisi kazanmış oluruz. Amaç Engelleri aşmak ise Dinlemek bu işin ilk ve en önemli halkasıdır.
*Deneyiminizi zorlaştırabilecek önyargı, önyargı veya duygulardan arınmış olmanız için açık bir tutum sergileyin.
* Konuşmacılara, birisinin size vermesini umduğunuz saygıyı vererek yaklaşın. Başkalarına nasıl davranılmak istediğimize nasıl davranmamız gerektiğine bağlı kalın.
* Arka plan gürültüsü de dahil olmak üzere çevresel dikkat dağıtıcıları ortadan kaldırın. Dikkat dağıtıcıları azaltma veya ortadan kaldırma yeteneğiniz varsa, çaba göstermelisiniz.
* Özellikle birisi bakış açısını aşmakta zorluk çekiyorsa veya bir dil engeli varsa sabırlı olun. İnsanlara söylemeye çalıştıkları şey üzerinde çalışmak için zaman ayırırsanız, daha başarılı olurlar.
* Dikkatinizi odaklamanın ve dikkat sürenizi iyileştirmenin yolları üzerinde çalışın. İlginizi çekmeyen bir konu olsa bile dikkat edebilmek dinleme deneyiminizi daha faydalı hale getirecektir.
Etkin Bir Dinleme İçin Temelleri Sıralayacak Olursak;
* Konuşmayı konuşarak kesmeyin, hiç kimse konuşarak dinleyemez.
* Konuşmacıya kolaylık yaratın, onun rahatlamasını sağlayın.
* Onu dinleme isteğinde olduğunu gösterin, işinizi bırakın, saatinize bakmayın, göz teması kurun.
* Dikkatleri dağıtan şeyleri ortadan kaldırın.
* Konuşmacıyı empatiyle dinleyin, kendinizi onun yerine koyun.
* Sabırlı olun, başka kimseyle iletişim kurmayın.
* Kendinizi rahat ve hafif tutun sıkmayın bir sonraki aşamayı düşünmeyin.
* Eleştiriyi sonraya bırakın, karşınızdaki es yani mini sessizlik yaparsa araya girerek soru sorun, konuşmacının mesajını başka sözcüklerle açmasını sağlayın.
* Konuşmacının sözünü bitirmesini bekleyin.
* İnsanların sabrını, ilgi ve algı düzeylerini dikkate alarak iletişim kurmanın önemini unutmayın.
Aktif dinleme ise iletişim etkinliği artırır. Aktif dinlemede dinleyici konuşmacının mesajının tamamlamaktan sorumludur. Dinleyici sözlü-sözsüz diğer iletişim unsurlarına dikkat eder. Aktif dinleyici empatik dinleyicidir. Kişinin bulunduğu yeri bilir. Mesajı konuşmacının bakış açısından algılamaya çalışır. Böylece konuşmacının duygu ve düşüncelerini anlama ve yorumlama çabası içindedir. İyi İnsan olmak dışında bir yönetici ve liderin ekibinde göreceği bu eksiklikler de takım uyumunu oluştururken vereceği örnekler ve başarıya odaklama için eğitsel farkındalıklardan biridir. Sevgiyle Kalınız Dostlar.x
Cihan FULSER
EMCC Accredited Coach & Mentor▪️Yönetici▪️
Danışman(İş Geliştirme, Marka, Satış ve Pazarlama)▪️
Kariyer, Yönetici, Yaşam Koçu
{Gisar YUHAKO}
