18 yaşından önce sigortalı olarak işe girmenin emeklilik yaşına etkisine ilişkin çok sayıda soru geliyor. 2008 yılından önce işe girmiş kişiler için bu soruya genel olarak “evet” cevabını vermek mümkün. 2008 yılından sonra işe girenler açısından durum değişiyor.
18 YAŞ ÖNCESİ YAPILAN SİGORTA GİRİŞİ, EMEKLİLİK YAŞINI ETKİLER Mİ?
Soru: 24.06.1978 doğumluyum. 15.12.1995 tarihinde 180 gün hizmetim var. İlk SSK girişim 10.10.2005 tarihinde yapıldı. Emeklilik yaşım hesaplanırken 1995’teki girişim sayılır mı? (Mehmet Baytekin)
Yanıt: Mehmet Bey, 18 yaşından önce malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi olanların sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamış kabul ediliyor. Kademeli yaş düzenlemesi uyarınca aylığa hak kazanma koşullarının belirlenmesinde ise 18 yaşın dolup dolmadığına bakılmaksızın, ilk kez primin yatırıldığı tarihe göre yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi koşulları tespit ediliyor. Bu üç koşuldan sigortalılık süresi, 18 yaşından itibaren işlemeye başlıyor.
10 Ekim 2005’teki işe giriş tarihiniz dikkate alınsaydı 7000 prim günüyle, 60 yaşında emekli olabilirdiniz. Sizin emeklilik yaşınız, 15 Aralık 1995’teki işe giriş tarihinize göre belirlenecek. Bu durumda emeklilik için 25 yıl sigortalılık, 5825 prim günü ve 56 yaş koşulu aranacak.
25 yıl sigortalılık süresi 1995 yılından değil, 18 yaşını doldurduğunuz 24 Haziran 1996 tarihinden başlatılacak ancak bu sizin açınızdan sorun teşkil etmiyor. Sonuç olarak, 24 Haziran 2034 tarihinde, 56 yaşında emekli olabilirsiniz.
18 yaşından önce yaptırılan sigortanın emeklilik yaşına etkisi, 30 Nisan 2008 tarihinden önce yapılan sigortalar için geçerli. Bu tarihten sonra işe girenler açısından 18 yaşından önce sigorta yaptırmak, emeklilik yaşını değiştirmiyor. 30 Nisan 2008 tarihinden sonra işe girenlerin emeklilik yaşı, çalıştıkları statünün gerektirdiği prim gün sayısını doldurdukları tarihe göre belirlenir.
İŞVERENLERİN SORUNLARINI DA DUYURMAK İSTERİZ
Soru: Her sabah uyandığımda kahvaltıdan önce HABERTÜRK’te gündemi takip ediyorum. Gerek Yargıtay kararları, gerekse işçinin haklarını hatırlatıcı yazılarınızı hep okumuşumdur. Ben bir işverenim. 120’nin üzerinde çalışanım var. Aslında bu çekilecek dert değil ama konuya milli mücadele olarak baktığım için devam ettiriyorum. Eğer bir gün işverenin sıkıntılarını kaleme almak isterseniz seve seve ilginç ayrılma hikâyelerini paylaşırım. (Mustafa A.)
Yanıt: Mustafa Bey, işverenlerin sıkıntılarını da seve seve yazarız. İşçi olmazsa işverenin olmayacağı gibi, işveren olmazsa iş de işçi de olmaz. Dolayısıyla, işçilerin sorunlarını anlattığımız gibi işverenin sıkıntılarını da anlatmak görevimiz. Lütfen yaşadığınız sıkıntıları bizimle paylaşınız.
SON 3.5 YIL SSK’DA ÇALIŞAN DAHA KOLAY EMEKLİ OLABİLİYOR
Soru: Şu an 60 yaşında olan babamın SGK’dan verilen hizmet çizelgesi ektedir. İlk sigorta girişi 1970. SSK + BAĞ-KUR hizmet günü 3860.
Babama, “Emekli olamazsın, günün eksik” demişler. Biz bunu anlayamadık, 3600 günden fazla primi olduğu halde “eksik” demeleri doğru mudur? Sizce nasıl hareket etmeliyiz? (Kubilay Uras)
Yanıt: Kubilay Bey, SGK’nın yazısında gerekli açıklama yapılmış aslında. Babanızın toplam hizmet süresi 3860 gün ama bu SSK ve BAĞ-KUR’lu sürelerin toplamı.
3600 günle SSK’dan emekli olabilmesi için son 7 yılda en fazla bu statüde çalışmış olması gerekiyor. Bu da 1261 güne tekabül ediyor. Babanız SSK, yani 4/a statüsünde 840 gün çalışmış görünüyor. 421 gün daha 4/a statüsünde çalıştığı takdirde, SSK’dan emekli olmaya hak kazanır. Fiilen 4/a statüsünde çalışmak suretiyle eksik primlerini tamamlaması gerekiyor.
ÖZEL OKUL ÖĞRETMENLERİ KIDEM TAZMİNATI MAĞDURU
Soru: 1997 yılında SSK’lı olarak çalışmaya başladım. Son 14 yıldır bir özel okulda yönetici olarak çalışıyorum. 7300 prim günüm bulunuyor. İşverene, SGK’dan “kıdem tazminatı” yazısını aldıktan sonra kıdem tazminatımı alarak ayrılmak istediğimi söyledim. Fakat kurumum bana, sizin de daha önce yazdığınız Yargıtay’ın içtihadı birleştirme kararını göstererek ödemeyeceğini söyledi. Bu mağduriyetimle ilgili ne yapabilirim?
Yanıt: Sayın okurumuz, Yargıtay’ın, özel okul öğretmenlerinin sözleşmeleriyle ilgili içtihadı birleştirme kararı, bazı okul sahipleri tarafından fırsat olarak görüldü. Yıllardır özel okullarda öğretmenlik yapmış olanlar kıdem tazminatlarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kaldı.
Ancak, herkes kendi sözleşmesiyle bağlıdır. İşveren ile yaptığınız sözleşmeniz “süreli” değil ise ve her yıl yenilenmeden aynı sözleşmeyle çalıştıysanız ödenmeyen kıdem tazminatını dava konusu yapabilirsiniz. Bundan sonra bir yıl süreli yeni bir sözleşme talebi gelirse de kabul etmeyin.
Özel okullarda 150 bin dolayında öğretmen görev yapıyor. Örgütlenerek, konuyla ilgili yasa değişikliği için hükümet ve siyasi partiler nezdinde girişimde bulunabilirsiniz.
YEDEK SUBAYLIK DÖNEMİ İÇİN HİZMET BİRLEŞTİRMESİ YAPMALISINIZ
Soru: 1968 doğumluyum. 1991 Aralık ayında SSK’dan işe başladım. 1993’te yedek subay olarak askerliğimi yaptım. Genelde sigortam yüksekten yatırıldı. Askerliği saydırsam emekli maaşım yükselir mi? (Özkan Yeşiltepe)
Yanıt: Özkan Bey, yedek subaylığınız elbette emeklilik maaşınızı yükseltir. Yedek subaylık döneminiz için Sosyal Güvenlik Kurumu’na hizmet birleştirmesi dilekçesi vermeniz yeterli. O dönemdeki primleriniz hizmetinize sayılır. SGK otomasyona geçtiğinden belki dilekçe vermenize gerek kalmadan birleştirme yapılmış olabilir. Bu nedenle, e-Devlet’ten bilgilerinizi kontrol edin, yedek subaylık yaptığınız dönem için 4/c sigortası görünmüyorsa dilekçe verin.
Yedek subay okulundaki süre için borçlanma hakkınız bulunuyor. Ancak, prim ihtiyacınız olmadığı için sadece emekli aylığını artırmak amacıyla borçlanma yapmanızı tavsiye etmiyorum.
Soru: 12.05.1974 doğumluyum. İlk sigorta girişim 01.09.1996. Prim gün sayım 7677. Askerliğimi 1997-1998 yıllarında yedek subay olarak yaptım. Askerlik süremi ekletmemin herhangi bir önemi var mıdır? Hangi tarihte emekli olabilirim? (Galip Şener)
Yanıt: Galip Bey, SSK’dan 25 yıl sigortalılık, 5825 prim günüyle 56 yaşında emekli olabilirsiniz. Yedek subaylık döneminiz için SGK’ya hizmet birleştirmesi talebinde bulunmalısınız. 12 aylık yedek subaylık süreniz, fiili hizmet süresi zammıyla birlikte 15 ay olarak kabul edilir. Prim günü eksiğiniz bulunmuyor. Bu nedenle, yedek subay okulundaki dönem için borçlanma yapmanıza gerek yok. 12 Mayıs 2030 tarihinde emekli olabilirsiniz.
EKSİK PRİM GÜNÜYLE DAHA GEÇ EMEKLİ OLUNUR
Soru: 01.07.1980 SSK girişliyim. 4/a 1605 gün, 4/b 1469 gün. BAĞ-KUR’dan sonra 1260 SSK’lı çalıştım. 20 ay da askerliğimi saydırabilirim, Normalde 45 yaşa tabiyim diye biliyorum, ama 60 yaşında emekli olabilirsin deniliyor. En erken ne zaman emekli olabilirim? (Ömer Baran)
Yanıt: Ömer Bey, SSK’dan normal emeklilik için 25 yıl sigortalılık, 5000 prim günü ve 45 yaşa tabisiniz. Doğum tarihinizi belirtmemişsiniz ama normal emeklilik için yaş koşulunu yerine getirdiğiniz anlaşılıyor. Fakat, normal emeklilikte gerekli prim gününü tamamlamak için 1926 gün eksiğiniz bulunuyor. Yirmi aylık askerlik sürenizi borçlansanız bile, eksik günlerinizi tamamlamak için 44 ay, yani 4 yıla yakın süre daha çalışmalısınız. Bu durumda, tam aylıkla en erken 2023 yılında emekli olabilirsiniz.
Diğer bir seçenek ise 3600 prim günüyle 60 yaşında emekli olmanız. 526 gün askerlik borçlanması yaptığınızda, çalışmanıza gerek kalmadan 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte kısmi aylıkla emekli olabilirsiniz.
PRİM GÜNÜNÜZ SINIRDA İSE EMEKLİLİKTEN ÖNCE KONTROL ETTİRİN
Soru: 10 Eylül 1969 doğumluyum. Şubat 1987’de ilk sigorta numaram stajyer olarak alındı. Kasım 1988’de bir işyerinde sigortalı çalışmaya başladım. SGK’da bu tarih görünüyor. Sigorta başlangıcımın 1987 olarak kabul edilmesi için ne yapabilirim? 1994 yılına kadar 4/a’lı, sonrasında 2003 yılına kadar isteğe bağlı, 2003’ten itibaren 2008’e kadar normal BAĞ-KUR’lu çalıştım. 2008’den 2013’e kadar ise 4/a’lı olarak çalıştım. 5450 gün primim var, ne zaman ve hangi statüde emekli olurum? (Okan Başdoğan)
Yanıt: Okan Bey, SSK’dan normal emeklilik için 25 yıl sigortalılık, 5450 prim günüyle 51 yaşında emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihinizi, Şubat 1987’deki staj sigortasının yatırıldığı tarihe çekme imkânı yok. Prim gününüzü tamamlamış görünüyorsunuz. Artık hiç prim ödemeseniz bile 10 Eylül 2020 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Ancak, prim gününüz tam sınırda bulunuyor. Bir yıl sonra emeklilik dilekçesi verdiğinizde kötü bir sürprizle karşılaşmamak için şimdiden SGK’ya dilekçe vererek, prim günlerinizi kontrol ettirip ne zaman emekli olacağınızı hesaplattırın. Aksi takdirde, geçmişte doğmuş herhangi bir yanlışlık sonucu prim günleriniz eksik çıkarsa emekli aylığınızın bağlanması gecikebilir. Örneğin, sizinle aynı isimdeki bir başkasının primi sizin üzerinize kaydedilmiş olabilir, SSK ve BAĞ-KUR statüsünde prim gününüzde çakışma olabilir. Bu durumlarda prim günlerinin bir kısmı iptal edilebilir. Prim gününüz 1 gün eksik çıksa, emekli aylığınız bir ay geç bağlanır.
Ne kadar maaş alacağınız, hangi dönemde sizin adınıza ne kadar prime esas kazanç bildirildiğine göre değişir. O nedenle aylık tutarı konusunda bir şey diyemiyorum.
ASKERLİK BORÇLANMASI HANGİ STATÜDE SAYILIR?
Soru: 01.01.1967 doğumluyum. 4.10.2000 tarihinde BAĞ-KUR’a girişim var. 4/b’li olarak 2213 gün primim vardı. Daha sonra BAĞ-KUR’u durdurup, Temmuz 2011’den 2018’e kadar 2369 gün 4/a’lı çalıştım. Ocak 2019’dan beri tekrar BAĞ-KUR ödemeye başladım. Askerliğimi 1987’de 18 ay olarak yaptım. Şu durumda SSK’dan mı, BAĞ-KUR’dan mı emekli olurum? Askerlik borçlanması ile 58 yaş 5975 gün prim ödeme ve 25 yıl sigortalılık süresi ile SSK’dan emekli olabilir miyim? 9000 gün prim ödeyemem. Hangi şartlarda, ne zaman emekli olabilirim? (Yakup Şakar)
Yanıt: Yakup Bey, SSK’dan normalde 7000 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanması yaparsanız, SSK’dan 25 yıl sigortalılık süresi ve 5975 prim günüyle 58 yaşında emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanmasını BAĞ-KUR’lu olduğunuz dönemde yaparsanız, borçlandığınız günler BAĞ-KUR’lu günlerinize sayılır. Bu durumda, son 7 yıl 1261 gün şartı dolayısıyla SSK’dan emekliliğiniz riske girer. Çünkü BAĞ-KUR’dan 9000 gün prim ödeyerek 60 yaşında, 5400 prim günüyle de 62 yaşında emekli olabilirsiniz.
SSK’dan 2025 yılında 58 yaşından emeklilik için 6 yılınız kalmış. 25 yıllık sigortalılık süresini de 4 Ekim 2025 tarihinde dolduruyorsunuz.
Size tavsiyem şöyle, BAĞ-KUR’a ara verip, bir aylığına da olsa 4/a’lı bir işte çalışmaya başlamanız ve bu dönemde askerlik borçlanması yapmanız. Borçlanmayı yaptıktan sonra isteğe bağlı sigorta ile 5975 güne tamamlayabilirsiniz.
Aksi takdirde BAĞ-KUR’dan en erken 60 yaşında emekliliği beklemek zorunda kalırsınız.
BABANIZ 190 GÜN DAHA PRİM ÖDERSE EMEKLİ OLABİLİR
Soru: Babam 01.01.1989 tarihinde BAĞ-KUR’lu olarak işe başlamış ama uzun dönem primlerini yatırmadı. Aftan yararlanarak toplu halde borcu kapattıktan sonra 4/a kapsamında ek-5 tarım sigortalılığına geçiş yaptı. Şu an hasta olduğu için primlerini yatıramaz hale geldik. Ekte yer alan bilgilere göre, en erken ne zaman emekli olabilir. (D. Güçlü)
Yanıt: Sayın Güçlü, babanızın 4/b statüsünde 5984, 4/a statüsünde 1071 gün prim ödemesi olduğu görülüyor. BAĞ-KUR’da prim borcu bulunmuyorsa iki yolla emekli olabilir. Hiç prim yatırmadığı takdirde 4/b statüsünden (BAĞ-KUR’dan) 58 yaşını dolduracağı 2021’de emekli olabilir.
Ek-5 tarım sigortası ödemelerini 1261 güne tamamladığı takdirde ise SSK’dan hemen emekli olabilir. Bunun için de 190 gün daha prim ödemesi gerekiyor. Prim ödemesini tamamladığı tarihten itibaren emekliliğe hak kazanır.
NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRİM?
Soru: 14.12.1980 doğumluyum. 04.10.1997 SSK girişliyim. Toplam gün sayım 5977. Şu an prim ödemesi devam etmiyor. En erken nasıl emekli olabilirim?
Yanıt: Ceyda Hanım, SSK'dan tam aylıkla 20 yıl sigortalılık, 5975 prim günüyle 54 yaşında emekli olabilirsiniz. Prim gününüzü doldurmuş bulunuyorsunuz. Bundan sonra hiç çalışmasanız bile 54 yaşını dolduracağınız 2034 yılında emekli olabilirsiniz.
Kaynak.Habertürk
