ŞİLE BEZİ ÖZELLİKLERİ
100 yıl kadar önce el tezgâhlarında dokunan, ilerleyen zamanlarda üretimine makinelerde devam edilen şile bezi ilk olarak İstanbul’un Şile ilçesinde ortaya çıktığından bu adla anılır. “İngiliz kıvrağı” adı da verilen bu kumaş çeşidi bükümlü ve 20 numarada pamuk iplikleriyle dokunur. Şile bezi özellikleri arasında bürümcük dokuma tekniği kullanılması ilk sırada yer alır. Bu teknik Şile bezine yumuşaklık ve seyreklik kazandıran kendine özgü bir özelliktir. Bürümcük özelliği dokumacılık alanında çok bükümlü kumaş dokumaları için kullanılan bir tabirdir. Şile bezi gibi bürümcük kumaşlar bez ayağı örgü tekniği ile üretilmektedir.
Şile Bezi Nedir?
İstanbul – Şile’nin şu anki yerli halkına “Manav” adı verilir. Manavlar 1300’lü yıllarda bu bölgeye göç etmiştir. Aslında Şile bezinin ilk olarak o dönemde dokunmaya başladığı tahmin edilir. Bazı kaynaklar Şileli Rumların o dönemlerde dokumacılık işiyle uğraştığına, dokudukları kumaşlarda İstanbul’dan aldıkları iplikleri kullandıklarına dikkat çeker. Kaynaklar yerli halkın Şile’de iç çamaşırı ve eskiden giyilen iç gömleklerini dokuyarak İstanbul’a götürüp sattıklarına da işaret eder. Şile bezi özellikleri arasında yumuşak ve kullanım rahatlığı sağlaması da yer alır. Eski çağlardan bugüne dek ulaşan Şile bezi dokuma örnekleri incelendiğinde içlerinde bazı kumaşların ipek iplikler ile dokunmuş oldukları da gözlemlenir. Ancak ipek ipliğinden kumaşların maliyetinin yüksek olması ve pahalıya satılması gerekliliği zaman içinde bu ipliklerin kullanılmasının bırakılmasına yol açmıştır.
Şile Bezinin Tarihçesi
1930’lu yıllara doğru gelindiğinde Şile bezinde dokuma ipliği olarak keten iplikler kullanılmaya başlanmıştır. Mevsimlerin o yıllardan itibaren daha sıcak ve kurak olmaya başlaması, ayrıca keten iğlik üretiminin hayli zor olmasından dolayı bu iplik çeşidinden de vazgeçilmiştir. Şile halkı günümüze yakın tarihlerde pamuk ipliğinden kumaşları dokumaya başlamıştır. Şile bezlerinde de pamuk ipliği kullanılır. Şile bezi özellikleri arasında olan pamuk ipliği kullanılmaya başlanması 1950’li yıllara dayanır. Pamuk ipliği ülkemizde İstanbul, İzmir, Denizli gibi şehirlerde üretilir. Günümüzde az da olsa Şile bezinin el tezgâhlarında üretimi hala devam eder. Ancak Şile bezi üretiminin büyük bir kısmı artık motorlu dokuma tezgâhlarında yapılır.
Şile Bezi Özellikleri Nelerdir?
Şile bezi özellikleri ile tercih edilen kumaş çeşitleri arasındadır. Yüzde 100 pamuk ipliğinden dokunur ve imal edilir. Bu iplik sayesinde nem tutmaz, terletmez, serin tutar. Şile bezinden üretilen kumaşlarla yazlık gömleklerin, iç çamaşırlarının, bluz ve pantolonların dikilmesi de bu sebeptendir. Şile bezi pamuk ipliğinden dolayı sağlıklı ve doğal kumaş çeşitleri arasındadır. Kıyafetlerde kullanılmasının yanı sıra pikelerde, yatak örtüsü ve çarşaflarda, sehpa ve masa örtülerinde de kullanılır. Yazlık kıyafetlerde tercih edilmesinin en büyük nedeni ter çekmemesi ve serinletmesidir. Şile bezi fiyatları uygun olmasıyla bilinir. Bu kumaşlar yıkanınca çekmez ve kolayca ütülenebilir.
