2023’te yatırımcıların nelere dikkat etmesi gerekiyor? Seçimler ilk sırada…
Reuters, 2023'te gelişen piyasalarda yatırımcıların dikkat etmesi gereken gelişmeleri derledi. Uzmanlara göre Türkiye'de yapılacak seçimler gelişmekte olan piyasalar için kilit rolde.
2022, aralarında Türkiye’nin de olduğu gelişmekte olan piyasalar için zorlu bir yıl oldu. 2022’ye temerrütler, para birimlerindeki sert kayıplar, hisse senetleri ve tahvillerdeki düşüşler damga vurdu. Ancak birçok yatırımcı 2023’ün biraz rahatlama getirebileceği konusunda iyimser.
İngiliz haber ajansı Reuters, 2023’te gelişmekte olan ülkelerdeki yatırımcıların odaklanacağı gelişmeleri ve dikkat etmesi gereken hususları derledi. Analizde Türkiye’de yapılacak seçimlere de özel vurgu yapıldı. Olası bir iktidar değişikliğinin Türkiye ekonomisi için büyük bir dönüşüme işaret edebileceği belirtildi.
1- YÜKSEK FAİZ, DÜŞÜK BÜYÜME
ABD ve diğer büyük ekonomilerdeki faiz artırımlarının 2023’te yavaşlaması öngörülüyor. Merkez bankalarının frene basması beklenirken bu durum gelişen piyasaların toparlanmasına zemin hazırlayabilir. 2023’te daha yumuşak hareket edecek bir dolar ve zayıflaması beklenen enflasyon bu tür ekonomiler için bir rahatlama sağlayabilir.
Ayrıca ABD ve ve Avrupa’daki durgunluk korkuları, özellikle yılın ilk yarısında genel olarak küresel piyasaları gölgede bırakacak. Deutsche Bank ekonomisti David Folkerts-Landau konu ile ilgili değerlendirmesinde, “Ekonomik gerilemeler, agresif parasal sıkılaştırma ve bunlara neden olan jeopolitik şoklarla birlikte, gelişmekte olan piyasalarda geçici sancılar yaratacak” dedi.
2- ÇİN YENİDEN AÇILIYOR
Çin’in Covid-19 kısıtlamalarının ardından yeniden açılması 2023’ün başlarında küresel ekonomiye damga vurması beklenen en önemli gelişmelerden biri. Çin’in yavaş küresel büyüme döneminde keskin bir yükseliş yaşama olasılığı bulunuyor.
Analistler, 2023 ortasından itibaren dünyanın en büyük ikinci ekonomisinde tüketim ve yatırımda keskin bir artış bekliyor. DuPont Capital analisti Erik Zipf, “Şu anda Çinlilerin tasarruf miktarı çok yüksek. İnsanlar kendilerini rahat hissettikleri anda bunu harcayacak. Bu durum, ekonomik açıdan oldukça büyük bir rüzgar yaratacak” dedi.
3- UKRAYNA’DA SAVAŞ
Rusya-Ukrayna savaşı 2022’de piyasaları ve dünya ekonomisini alt üst etti. Savaş, enerji piyasalarını, enflasyon baskılarını, gıda güvenliğini ve jeopolitik risk algısını dönüştürdü.
Tüm bunlar genellikle gelişmekte olan ekonomileri daha keskin bir şekilde etkileyen faktörler. Avrupa ülkeleri de mülteci hareketlerinden Rusya’daki beyin göçüne kadar insani etkiyi yakından hissetti.
2023’te savaşın nasıl ilerleyeceği kritik önem taşıyor. Ukrayna savaşının tırmanıp tırmanmayacağı ve bölgede çözüm sağlanıp sağlanmayacağı konusunda belirsizlik sürüyor. Savaşla ilgili gelişmeler 2023’te küresel piyasaların odağında olacak.
4- BORÇ DÜZELEMELERİ
Covid-19 ve Ukrayna’daki savaşın ardından giderek artan sayıda ülke borç sıkıntısı yaşıyor. Zambiya ve Etiyopya, G20 Ortak Çerçevesi kapsamında borç yüklerini revize etmeye çalışıyor. Sri Lanka ve Gana ise 2022’de temerrüde düşen ülkeler arasında.
Ancak mevcut borç krizi önceki dönemlerde yaşanan borç sıkıntılarına kıyasla daha karmaşık. Çin’in dünyanın en büyük borç verenlerinden biri olarak ortaya çıkması da dahil olmak üzere pek çok gelişme borç işlemlerini yavaş ve karmaşık hale getirdi.
Terry College of Business Hukuk Çalışmaları Doçenti Tim Samples, “Hepsinin aynı şarkıyı aynı tonda söylemesini sağlamak oldukça zorlayıcı” dedi. Aviva Investors’ta gelişen piyasalar analisti Carmen Altenkirch ise, “Önümüzdeki yıl vadesi gelen çok fazla borç yok. Muhtemelen en fazla risk altında olan ülke Pakistan olacak” dedi.
5- BREZİLYA’DA LULA 2.0 DÖNEMİ
Brezilya’da yeniden başkan seçilen Luiz Inacio Lula da Silva 1 Ocak’ta göreve başlayacak. Piyasalar Latin Amerika’nın en büyük ekonomisinde harcamaları kontrol etmek için mali çıpa sinyalleri arıyor.
Politika yapıcılar, Silva’nın kampanya vaatlerini yerine getirmek için yaptığı 168 milyar real (31,6 milyar $) harcama teklifinden kaynaklanan enflasyonist risklerin altını çizerken Standard Chartered Bank stratejisti Gordian Kemen, “Yatırımcılar, Brezilya’daki borcun GSYİH’ya oranı patlamaya hazır mı yoksa dengelenecek mi bilmek istiyor” dedi.
6- TÜRKİYE SEÇİMLERİ
Reuters’a göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023’te iktidardaki yirmi yılının en büyük siyasi meydan okumasıyla karşı karşıya kalabilir.
Türkiye 2022’de artan yaşam maliyetleri ve düşen para biriminin yarattığı sorunlarla boğuştu. Heterodoks para politikası, birçok yatırımcının ülke varlıklarına olan ilgisini azalttı. Liderlikteki olası bir değişiklik ekonomide de bir dönüşüme aracılık edebilir.
Bank of America Küresel Araştırma birimi stratejisti David Hauner, “Türkiye seçimleri öyle ya da böyle, 2023’ün potansiyel olarak en ilginç hikayesi” dedi.
7- SEÇİMLER
Pek çok ülke 2023’te sandık başına gidecek. Afrika’nın en kalabalık ülkesi Nijerya’daki seçmenler, görevdeki Muhammadu Buhari’nin görev süresi sınırlaması nedeniyle katılmadığı seçimde bir sonraki başkanlarını şubat ayında seçecek.
Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández
Arjantin’de ekimde başkanlık seçimleri yapılacak. Eski başkan Cristina Kirchner, tartışmalı bir yolsuzluk davasında altı yıl hapis cezası almıştı. Kirchner bu seçimlerde “hiçbir şeye aday olmayacağını” söyledi.
Polonya’da ise sonbaharda yapılacak seçimde seçmenler iktidardaki milliyetçi Hukuk ve Adalet partisini (PiS) devrilebilir. Bu da Varşova’nın Brüksel ile gergin ilişkilerini yeniden şekillendirebilir.
