Ankara 100 yıllık başkentimiz.
Bizim için Mali Yapılanmanın, Kanunnamelerin, Kamusal Platformun, Onay Mercilerinin Kısacası Ülkenin kalbidir Başkent Ankara.
Bundan öncesi 3 imparatorluğa başkent yapan Şehri İstanbul Başkentimizdi. Roma ve Bizans için Konstantinapolis veya Konstantiniye, bizler için İstanbul oluvermişti.
Başkent olarak bize hizmet verdiği zaman boyunca farklı dine mensupların, ecnebilerin, yabancı din ve devlet adamlarının da kutsal şehri olmuştur. Hatta gizliden gizliye bazıları tarafından açıkça haris bir beğeni ile yaşayıp göçüp gitmişlerdir bu dünyadan. İstanbul her daim yabancıların çok yaşadığı bir şehir olmuş. Osmanlıdayken neredeyse yarısı, bazı semtlerin ise çoğunluğu gayrimüslim tebaanın yaşadığı bir şehirdi.
Bugünlere bakacak olursak kayıtlı 1,5 milyon üzerinde yabancının yaşadığı söylenen bu şehirde kayıt dışı olanlar ve kaydı başka vilayetlerde olanlarda yine 3 milyonun üzerinde yabancıya ev vazifesi görür. Toplam Türk nüfusla birlikte 20 milyondur aslında İstanbul’un gerçek nüfusu.
Ülkemizde durum Böyleyken Diğer Türk Devletlerini de İnceleyelim hep birlikte. Gelin Akademik bir yazı hüviyetinde vaktinizi ayırarak sonra da kendiniz araştırmalar yaparak bilginizi derinleştirin. Ortada karmaşıklık adına bir şey kalmasın ve Dil, Köken ya da kolay bir lügattik ifadeyle Türk Irkı Tabirinin nerelerden geldiğine anlayalım. Özellikle bu yazıda Alfabe, Dini inanç, Kültürel ve Folklorik bakış açıları, İklim, Coğrafya, Ekonomik öğeleri baz almadım. Çünkü bunu yapmaya çalıştığım anda Ansiklopediye giriş kapısını aralardım ki bu birkaç yıllık çalışmayı bir araya getirmek demekti. Neden olmasın bir gün belki de hepsini ayrı ayrı maddelerle inceleyeceğimiz bir Türk Ansiklopedisinin tohumlarını atarız. Ama bugün sadece kısa bir bakış sergileyeceğiz. Amacım bu kadar ayrışan ve birbirinden uzak düşen bir Milletin yeniden buluşacağı ortak zemini bulmak için farkındalık yaratmak.
Bakalım Orta Asya’dan Kafkaslara denen tabir siz de ne rüzgarlar hissettirecek, hatta bu benim tarihim diyebilecek misiniz? İster Kara Avrupa’sına bakın İster Ortadoğu Çöllerine ya da Kuzey Afrika Kumluklarına, Sibirya Steplerine, Kuzey Buz denizi ve Sibir Ormanlarına, Orta Asya’nın tozlu coğrafyalarına ve yahut Hindistan ve dahi Çin’in dış illerine her yerde ama her yerde Türk Varlığını görmek durumunda kalacağız. Adriyatik, İyon Denizi, İskandinav Körfezi, Akdeniz, Hazar, Karadeniz, Ege, Hint Okyanusu, Kızıldeniz, Umman Körfezi ve dahi Büyük Okyanus Kıyılarına kadar bir bakacaksınız ki varlığımızı hissettirecek birtakım olgularla karşılaşacaksınız.
Ankara’da kasvet, Ankara da Bozkır, Ankara da kuru soğuk var deniz yok demeyin. Artık Ankara’da denizin kokusu hem de her coğrafyadan eşsiz ve cazibeli kokular eşliğinde vücut buluyor. Yeter ki silkinip büyük resmi görecek bir Türk ve Dostları İklimi İdealini Yeşertecek zihniyeti benim gibi görülmesine imkân verelim.
Osmanlı zamanında Atlas Okyanusu da dahil olmak üzere dünyayı dolaşan bir neslin ışıklarını yakacak ve bir araya getirecek tek şehir Ankara’dır. Bu kararlılıkla 350 milyon Türk ile birlikte yaklaşık 1 milyar hinterlandında yakın coğrafya kader birliği yaptığınız dostlukları bulacaksınız. Çok zor değil. Geçmişte başarılmış birçok örneği şimdi sınırlar fark etmeden bir arada sergilemek için Türkiye hazır olmalı. Çünkü Türk adı geçen her coğrafyadaki ırkdaşımız veya milletin evladı hasretle bizlerin yol göstericiliğini beklemektedir.
Şu an Türk Dünyası Başkentleri olarak Sayabileceğimiz:
· ANKARA /TÜRKİYE
· ALMATI-ASTANA/KAZAKİSTAN
· AŞKABAT /TÜRKMENİSTAN
· BAKÜ/AZERBAYCAN
· BİŞKEK /KIRGIZİSTAN
· DUŞANBE/TACİKİSTAN
· LEFKOŞA /KKTC
· TAŞKENT/ÖZBEKİSTAN
Resmi anlamda başkentlerdir ve Özgür Ülkelerdir.
Bunların dışında, Moldova, Azerbaycan, Rusya, Çin, Ukrayna, Özbekistan, Özerk Türk Devletleri Hakkında da detaylı bilgi vermek iyi olacaktır.
Özerk Türk Cumhuriyetleri ve Başkentleri ise Şöyledir:
· Tataristan Rusya Federasyonu dahilinde olup Başkenti Kazan’dır.
· Başkurdistan Rusya Federasyonu dahilinde olup Başkenti Ufa’dır.
· Çuvaşistan Rusya Federasyonu dahilinde olup Başkenti Çeboksar’dır.
· Tuva Rusya Federasyonu dahilinde olup Başkenti Kızıl’dır.
· Hakasya Rusya Federasyonu dahilinde olup Başkenti Abakan’dır.
· Altay Krayı Rusya Federasyonu dahilinde olup Başkenti Barnaul’dur.
· Altay Cumhuriyeti yine Rusya Federasyonu dahilinde olup Başkenti Gorno-Altaysk’dır.
· Yakutistan Rusya Federasyonu`nu dahilinde Başkenti Yakutsk.
· Dağıstan Rusya Federasyonu dahilinde Başkenti Mahaçkale.
· Karaçay-Çerkesya Rusya Federasyonu dahilinde Başkenti Çerkessk.
· Kabardino-Balkarya Rusya Federasyonu dahilinde Başkenti Nalçik.
· Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi Moldova dahilinde Başkenti Komrat.
· Kırım Ukrayna ve şu an Rusya dahilinde Başkenti Akmescit (Simferopol).
· Nahcivan Azerbaycan dahilinde Başkenti Nahçevan.
· Karakalpakistan Özbekistan dahilinde Başkenti Nukus.
· Güney Azerbaycan İran dahilinde Bizce Başkenti Tebriz.
· Doğu Türkistan Çin Halk Cumhuriyeti dahilinde Başkenti Gulca.
· Sincan Uygur Özerk Bölgesi Çin Halk Cumhuriyeti dahilinde Başkenti Urumçi.
· Taymir Rusya Federasyonu dahilinde Başkenti Dudinka.
Bunların dışında da birçok Türk halkı, boyları yaşamaktadır. Macaristan, Litvanya, Estonya, Bulgaristan, Sırbistan, Makedonya, Arnavutluk, Yunanistan, Romanya, Bosna Hersek, Kosova, Irak, Suriye, Afganistan, Gürcistan da birçok Türk Kökenli Halk Yaşamaktadır.
Ayrıca Çin’de Şunhua Salar Özerk İlçesi, Jishishan Bao'an Dongxiang ve Salar Özerk İlçesi, Sunan Yugur Özerk İlçesi, Aksay Kazak Özerk İlçesi, Kızılsu Kırgız Özerk İli adı altında Türk Boylarından insanların ağırlıkta yaşadığı gruplar bulunmaktadır.
Bunların yanına artık Türk Milletinin bir ferdi sayılabilecek kadar et ve tırnak olunan Pomakları hiç yabana atmayacak bir nüfus yoğunluğunda olduklarını ve tüm Balkan ülkelerine dağıldıklarını unutmamak lazım.
İran’da yaşayan Kaşkay Türklerinin de nüfusu azımsanmayacak derecede fazladır.
Buna rağmen boy ve soy olarak yüzümüzü kızartacak kadar Unutulan Hamse Türkleri, Eynular, Halaçlar, Yugurlar, Dolganlar, Hoton Türkleri, Şorlar, Sibirya Tatarları, Soyotlar, Kumandılar, Teleutlar, Karaylar, Kırımçaklar, Tofalar, Çulımlar, İli Türklerinden bahsetmedik bile.
Hatta ve hatta insanlar genetiklerine bakarken Atalarını ve Öz benliklerini ararken tarihten bir şekilde gelip geçen ve sayfalarda yerini almış olan;
Tarihi Türk grupları:
Hiung-nu, Hunlar, Avarlar, Azlar, Dingling, Bulgarlar, Esgeller, Barsiller, Ulayundluğ, Basmiller, Onogurlar, Saragurlar, Sabirler, Şatuo, Öngütler, Göktürkler, Oğuz Türkleri, Kanglılar, Hazarlar, Kıpçaklar, Kurıkanlar, Kumanlar, Peçenekler, Karluklar, Tiele, Türgeşler, Tuhsiler, Yenisey Kırgız, Çiğil, Dokuz Oğuzlar, Orhun Uygurları, Yağma, Onoklar, Tulu, Kutrigurlar, Utrigurlar, Yabaku, Yueban, Bulaqlar, Seyantolar, Torklar Chorni Klobuky, Berendiler, Kimekler, Naymanlar (kısmen), Keraitler (kısmen), Merkitler (kısmen), Uranhay (kısmen) bizim miraslarımızdır bu da böyle bilinmelidir.
Tarihe yolculuk yaptığımızda tüm bu boyların bir şekilde 16 büyük İmparatorluk ve 128 devletin içinde rol oynadığını göreceksiniz. Biz Türkiye Türkleri için belki de en önemlileri imparatorluklarımız diye sayarsak eğer işte buyurun alt alta Tarihteki İmparatorluklarımız;
16 TÜRK DEVLETİ VE KURUCULARI
Cumhurbaşkanlığı armasında simgelenen 16 Türk devleti aşağıdaki gibidir;
· Büyük Hun İmparatorluğu: MÖ220 – MS 216 (Kurucusu: Teoman)
· Batı Hun İmparatorluğu: MÖ 48-ms 216 (Kurucusu: Pi)
· Avrupa Hun İmparatorluğu: 375-469 (Kurucusu: Balamir)
· Ak Hun İmparatorluğu: 420-552 (Kurucusu: Aksuvar)
· Göktürk Kağanlığı: 552-745 (Kurucusu: Bumin Kağan)
· Avar Kağanlığı: 651-983 (Kurucusu I. Bayan)
· Hazar Kağanlığı: 651-983 (Kurucusu: Böri Şad)
· Uygur Kağanlığı: 745-1368 (Kurucusu: 745-1368 (Kurucusu: Kultuk Bilge Kağan)
· Karahanlı Devleti: 840-1212 (Kurucusu: Bilge Kül Kadir Han
· Gazne Devleti: 962-1183 (Kurucusu: Alp Tigin)
· Büyük Selçuklu Devleti: 1040-1157 (Kurucusu: Tuğrul)
· Harezmşahlar Devleti: 1097-1231 (Kurucusu: Kutbeddin Muhammed)
· Altın Ordu Devleti: 1236-1502 (Kurucusu: Batu Han)
· Timur İmparatorluğu: 1367-1501 (Kurucusu: Timur)
· Babür İmparatorluğu: 1526-1858 (Kurucusu: Babür)
· Osmanlı İmparatorluğu: 1299-1922 (Kurucusu: Osman Gazi)
Tarihteki Bazı Türk Devletlerinin Başkentleri ise:
· Büyük Hun İmparatorluğu: Noin-Ula Kurganı ve Ötüken
· Hun İmparatorluğu: Segedin veya Sycambria
· Ak Hunlar: Gor, Hua, Sakkala
· Göktürk Kağanlığı: Ötüken
· Hazar Kağanlığı: Semender ve İtil
· Uygur Kağanlığı: Ordu-balık
· Karahanlılar: Kaşgar
· Harezmşahlar Devleti: Gurganci
· Anadolu Selçuklu Devleti: Nikaia, İkonyum
· Büyük Selçuklu Devleti: Nişabur, Rey, İsfahan
· Gazneli Devleti: Gazne (1151′e kadar) Lahor (1151-1186)
· Akkoyunlular: Diyarbakır, Tebriz
· Karakoyunlular: Erciş, Tebriz
· Safevî Devleti: Tebriz, Kazvin, İsfahan
· Karamanoğulları Beyliği: Larende Ermenek Konya Mut Ereğli
· Osmanlı İmparatorluğu: Söğüt (1299 – 1335) Bursa (1335 – 1365) Edirne (1365 – 1453) İstanbul (1453 – 1922)
Ülkemize tekrar dönecek olursak 2.yüzyılını yaşayacak olan halen Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin Başkenti Ankara halen diğer Türk Devletlerine ve Halklarına Mihmandarlık edecek altyapıyı ve vizyonu sergilemeye çalışan lokomotif şehir hükmündedir.
Yaklaşık 350 milyon Nüfus ve birçok farklı devlet, başkent, lehçe, alfabe, bayrak olan dünyada başka bir millet daha yoktur. Bazen bizlere böl parçala yönet diye anlatılan hadisenin gerçek ete kemiğe bürünmüş yansıması işte budur.
Şimdilerde Alfabesi ile, Kanun ve Nizamnameleri ile ortak sınır ve ekonomik tasarım çalışmalarıyla, dil, kültür ve irfan birliği yapmaya çalışan bazı faaliyetlerle yüzyılların geçmiş uzaklıklarını yakın eylemeye çalışsak da bu iş bir hayli zordur.
Bir Millet düşünün ki birçok dil, lehçe, din ve mezhepler içerisinde bulundukları coğrafyada ki egemen gücün hakimiyeti altında benliklerini yitirmişler ve asimilasyona uğramışlar. O nedenle Türkiye yapması gereken abilik vasfı dışında birleştirici ve bütünleştirici yaklaşımın devam ettirmek durumundadır.
Kimmiş ve Nereden bulmuşuz diye bu nüfusları bize soruyorlar. Kimi 2011 yılı kimi 2020 yılı kimi sayılmayan tahmin edilen rakamlar dahi olsa bunları bilimsel verilerle kaynak göstermek hem de yüzlerce araştırmayı dahil etmek mümkün.
2022 yılına göre güncellenmiş Türkiye ile bağlantısı olan, Türkiye Türkleri ve Osmanlı İmparatorluğu zamanında adı geçen ülkede kalmış Osmanlı Tebaası Türkleri ile, Türkiye’den iş veya oturum için göç etmiş Türklerin Nüfusu Kabaca 105 milyondur.
Buyurunuz İşte Tam Listesi:
TÜRKİYE TÜRKLERİ VE OSMANLI ZAMANINDAKİ DİASPORA TÜRKLERİNİN TOPLAM NÜFUSU
Türkiye 87.200.000
KKTC 500.000
Türkiye ve KKTC'de Yaşayan Türkler 87.700.000
Batı Dünyası Diasporası
Almanya 5.000.000
Hollanda 500.000
Fransa 1.000.000
Birleşik Krallık 500.000
Avusturya 500.000
Belçika 200.000
Amerika Birleşik Devletleri 500.000
İsviçre 120.000
Avustralya 150.000
Kanada 65.000
İsveç 100.000
Danimarka 70.000
İtalya 25.000
İsrail 20.000
Diğer 250.000
Batı Dünyası Toplam Türk Nüfusu 9.000.000
Arap Dünyası Diasporası
Irak 3.000.000
Suriye 1.500.000
Suudi Arabistan 150.000
Ürdün 60.000
Lübnan 150.000
Libya 50.000
Mısır 50.000
Diğer 40.000
Arap Dünyası Toplam Türk Nüfusu 5.000.000
Balkan Ülkeleri Diasporası
Bulgaristan 1.000.000
Kuzey Makedonya 400.000
Yunanistan 400.000
Romanya 80.000
Bosna Hersek 210.000
Kosova 50.000
Arnavutluk 350.000
Diğer 10.000
Balkan Ülkeleri Toplam Türk Nüfusu 2.500.000
Türki Cumhuriyetlerdeki T.C. Türk Nüfusu
Türkmenistan 30.000
Özbekistan 60.000
Azerbaycan 200.000
Kazakistan 120.000
Kırgızistan 40.000
Diğer Tacikistan, Pakistan, Afganistan 50.000
Türki Cumhuriyetlerdeki T.C. Türk Nüfusu 500.000
Türkiye ve KKTC'de Yaşayan Türkler 87.700.000
Batı Dünyası Toplam Türk Nüfusu 9.000.000
Arap Dünyası Toplam Türk Nüfusu 5.000.000
Balkan Ülkeleri Toplam Türk Nüfusu 2.500.000
Türki Cumhuriyetlerdeki T.C. Türk Nüfusu 500.000
Diğer Dünya Ülkelerindeki T.C. Türk Nüfusu 300.000
Dünyadaki Toplam Türkiye Türkleri Nüfusu 105.000.000
Söylediğimiz gibi Gerçek Nüfus Sayımımız Bu şekilde Yapılmalıdır. Ayrıca Ülkemizde 10 milyona yakın yabancı işçi, düzenli mülteci, kaçak göçmen ve oturum izni almış yabancı bulunmakta olduğunu da hatırlatmak isterim.
Gelelim Türk Milletini Oluşturan Diğer Gruplardaki Türk Soydaşlarımızın Nüfusuna:
DÜNYADA NE KADAR TÜRK VAR?
BAĞIMSIZ Türk CUMHURİYETLERİ Nüfusu BAŞKENTİ
Türkiye (Tüm Dünyadaki Türk Vatandaşları ve Osmanlı Tebaası) 104.300.000 Ankara
KKTC (Tüm Dünya İngiltere, Amerika vb. Dahil) 700.000 Lefkoşa
AZERBAYCAN (Tüm Dünya BDT, Rusya Ülkeleri Dahil) Nahcivan ve Güney
Azerbaycan hariç 15.000.000 Bakü
KAZAKİSTAN (Tüm Dünya BDT, Rusya Ülkeleri Dahil) 20.000.000 Astana
TÜRKMENİSTAN (Tüm Dünya BDT, Rusya Ülkeleri Dahil) 11.000.000 Aşkabat
ÖZBEKİSTAN (Tüm Dünya BDT, Rusya Ülkeleri Dahil) 35.000.000 Taşkent
KIRGIZİSTAN (Tüm Dünya BDT, Rusya Ülkeleri Dahil) 9.000.000 Bişkek
195.000.000
ÖZERK TÜRK CUMHURİYETLERİ: (Bağlı Oldukları Ülke Nüfus Dahil Rusya,
Ukrayna, Çin, İran...) Nüfusu BAŞKENTİ
ALTAY CUMHURİYETİ; 300.000 Gorno-Alyatsk
ALTAY KRAYI CUMHURİYETİ; 250.000 Barnaul
BAŞKURTİSTAN; 5.300.000 Ufa
KABARDEY-BALKARYA CUMHURİYETİ; 1.200.000 Nalçik
ÇUVAŞİSTAN CUMHURİYETİ; 1.800.000 Supaşkar
DAĞISTAN CUMHURİYETİ; 3.500.000 Mahaçkala
DOĞU TÜRKİSTAN; 35.000.000 Urumçi
GAGAVUZYA; (Bulgaristan ve Yunanistan Dahil) 300.000 Komrat
HAKASYA; 600.000 Abakan
KARAÇAY- ÇERKES CUMHURİYETİ: 700.000 Çerkessk
KARAKALPAKİSTAN; 1.400.000 Nukus
NAHCİVAN; 500.000 Nahcevan
TATARİSTAN; 13.000.000 Kazan
TUVA CUMHURİYETİ; 500.000 Kısıl
YAKUTİSTAN; 1.200.000 Yakutsk
ASTRAHAN OBLASTI 450.000 Astrahan
66.000.000
TÜRK AZINLIKLARININ YAŞADIKLARI YERLER VE NÜFUSLARI
İRAN AZERBAYCAN TÜRKLERİ; İran’da varlığını sürdüren Azerbaycan Türkü
bulunmaktadır. 37.500.000
KAŞKAYLAR; İran’da 2.500.000 Kaşkay Türkü yaşamaktadır. 2.500.000
NOGAYLAR: Rusya, Türkiye, Romanya ve Türki cumhuriyetler’ de Nogay
yaşamaktadır. 850.000
AHISKA TÜRKLERİ; Türkiye, Rusya, Türki Devletler, Avrupa, ABD’de Ahıska
Türkü yaşamakta. 5.000.000
KAÇARLAR; Günümüzde İran’da Kaçar Türkü yaşamaktadır. Bizdeki Göçerler
anlamındadır. 50.000
KARAY TÜRKLERİ (KARAİMLER), Museviliği seçen Türk halkıdır. Rusya ve
İsrail'de bulunmakta. 100.000
KIRIMÇAKLAR, Yahudi Türk boyudur. Karaimler ile akraba olup özellikle
Kırım’da yaşamakta. 30.000
KAMUK TÜRKLERİ, Rusya-Kafkasya-Dağıstan’da yaşayan Kıpçak Türkleridir. 500.000
SALARLAR, Çin’de varlığını sürdüren Türk topluluğudur. 200.000
DOLGANLAR, Rusya’nın en kuzeyinde yaşayan ve Sibir Türkleri ile akraba Türk
topluluğudur. 30.000
ŞORLAR, Sibirya’da yaşayan Türk topluluğudur. 50.000
YUGURLAR, Çin’de yaşayan Türk topluluğudur. 40.000
TEREKEMELER, ekseri Rusya’da yaşayan Kıpçak topluluktur. 1.000.000
HALAÇLAR(KALAÇ), İran-Afganistan’da yaşayan Türk topluluğudur. 200.000
Afganistan Hazarları dışında Türkmen ve Özbekler 1.200.000
ŞAHSEVENLER, İran’da Kum, Tahran, Kazvin ve Zevcan’da yaşarlar. 300.000
NAYMANLAR, Moğolistan, Kazakistan, Türkiye ve Rusya’da yaşarlar. 3.500.000
KUMUKLAR; Dağıstan, Çeçenya ve Kuzey Osetya'nın yerli halklarından bir Türk
halkıdır 600.000
PAKİSTAN 5.000.000
Kırım Türkleri 1.300.000
Tacikistan'da ki Türkler 1.000.000
POMAKLAR 1.550.000
Diğer bölgelerde yasayan Türk sayısı tahminen 10 milyon 10.000.000
72.500.000
GENEL TOPLAM 333.500.000
Tüm Bunların Dışında, Finlandiya, Estonya, Kore, Macar, Sekelistan (Romanya), Moğol, Tunguz, ile dil ve kültür akrabalıklarımız olduğu gibi, Kuzey ülkeler özellikle İskandinavlar ile eski din ve kültür etkisi ile benzeşliklerimiz vardır. Etrüsk olarak bilinen günümüz İtalyanların ataları ve Romanın kurucuları da Türklerle benzeştirilir.
Biraz daha ileri gidersek Orta Asya göçü ile Kızılderililerin de bir akraba topluluğu sayılabileceği hususunda Bering boğazı donması vasıtasıyla geçiş yapıldığı kabul edilmektedir.
Bir de Dil Grubundan Türkler ve Yakın Dil Gruplarını incelersek Sonuçları daha iyi anlayacağımızı düşünüyorum.
Ural Altay Dil Ailesi (Turanca olarak da bilinir), 19. yüzyılda ve bazı ülkelerde 20. yy. ortalarına kadar yaygın biçimde kabul edilen, Ural ve Altay dillerini bir arada toplayan hipotezdir.
Türk dilbilimci Talat Tekin bu dil ailesinin Altay kolunun Türkçe, Moğolca, Mançuca ve Tunguzca'dan, Ural kolunun ise Macarca, Fince ve Estoncadan oluştuğunu savunmuş ve Korece ile Japoncanın da Ural-Altay dil ailesine ait olduğunu iddia etmiştir.
Ural dil ailesi üç ana gruptan oluşmaktadır.
· Fin/Ugor dilleri
· Samoyed dilleri
· Yukagir dilleri.
Ural dilleri günümüzde yaklaşık 50 milyon insan tarafından konuşulmaktadır.
1. Fin/Ugor dilleri
Fin/Ugor dilleri kendi arasında iki gruba ayrılır:
a. Fin dilleri: Bu diller dört grupta incelenir. Yandaki alanda görülen haritada mavi alan bu grubun yayıldığı coğrafi alanı göstermektedir:
· Perm dilleri: Komi, Komi-Permyak, Udmurt.
· Finno/Volga dilleri: Mari, Erzya, Moksha, Merya, Muromian, Meshcherian.
· Fin/Baltık dilleri: Fince (şive ve lehçeleri: Meänkieli, Kvencr ve Dış İngrî), Karelce, Lude, Olonets Karelce, Livonca, Veps, Võro, Votî ve Estonca.
· Sami dilleri: Sami/Lâpon lehçelerinden oluşur. Bunlar: Güney Sami, Ume Sami, Lule Sami, Pite Sami, Kuzey Sami, Kainuu Sami, Kemi Sami, Akkala Sami, Inari Sami, Kildin Sami, Skolt Sami, Ter Sami.
b. Ugor dilleri: Macarca, Hantıca, Mansice Bu dillerin yayıldığı coğrafi alan yeşil ile gösterilmiştir.
2. Samoyed Dilleri
İki dilden oluşmaktadır: Kuzey Samoyedçe ve Güney Samoyedçe. Konuşulduğu alan yandaki haritada turuncu renkte gösterilmiştir.
· Kuzey Samoyedçenin lehçeleri; Enets, Nenets, Yurak, Nganasan, Tavgy/Tawgi, ve Yurats'tır.
· Güney Samoyedçe lehçeleri ise Kamasça/Kamas, Mator ve Selkup.
3. Yukagir Dilleri
İki lehçeden oluşmaktadır. Kuzey Yukaghir ve Güney Yukaghir
Altay dilleri
Altay kolu dillerini konuşan insanların sayısı 700 milyonu bulur ve Ural dağlarının güneyinden Japon denizine kadarki bölgede konuşulur. Bu dil ailesi üç ana gruba ayrılır.
1. Türk dilleri,
2. Moğol dilleri
3. Tunguz dilleri.
1. Türk dilleri
· Bulgar grubu: Çuvaşça.
· Kıpçak grubu: Karaimce, Kumukça, Karaçayca, Balkarca, Kırım Tatarcası, Tatarca, Başkurtça, Nogayca, Karakalpakça, Kazakça, Kırgızca, Urumca, Mişerce
· Oğuz grubu: Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Türkmence, Gagavuz’ca, Horasan Türkçesi, Kaşgayca, Aynullu, Salarca, Afşar’ca, Songori,
· Uygur grubu: Özbekçe, Uygurca, Yugurca, Aynuca, Tarançi,Ili Turki, Lop.
· Sibirya grubu: Yakutça, Dolganca, Tuvaca, Tofaca, Hakasça, Altayca, Şorca, Çulimce, Fuyü Gırgıs.
· Argu grubu: Halaçça. Galaçça-Xalac
2. Moğol dilleri
Khalkha (Halha Moğolcası) Mongolian, Urdus, Oirat (Kalmyk), Darkhat, Buryat, Khamnigan Mongol, Dagur veya Daur, Monguor, Kangjia, Bonan, Dongxiang, Doğu Yugur (Shira Yugur), ve Moghol.
3. Tunguz dilleri
c. Tunguz dilleri: Evenki (Tunguzca), Solon, Manegir, Nanai, Akani, Birar, Kile, Samagir, Orok, Ulch, Oroch, Udege, Mançuca ve Şibe dili.
Bu ülkede yaşayan tüm insanların hangi dil, din, mezhep ve kökenden geldiği değil bir idealin peşinden iyilik ve mutluluk ile birlikte dostlarıyla huzur ve esenlik içinde yaşamasının yollarını arayalım ve bulalım.
İster İktidar İster Muhalefet hangi duygu ve düşünceden olursanız olun bu ideali yüreğinde hissetmesi gerekir. Neden mi?
Adalet için, Hak için, Beka için, Huzur için, Barış için, Mutluluk için, Çocukların Gülümsemesi, Gençlerin Geleceğe daha Umutla Bakması, Kadınların Sorunlarından Arınıp Yükselerek Topluma Bayındır bir Esenlik Kazandırması için.
Sesi duyuyor musunuz? Ben duyuyorum. Tarih bizi geri çağırıyor!
Cihan FULSER
• (Koçların Mekânı) YouTube Kanal Ortağı ▪️ Podcaster ▪️
• (Bugün, Hemen, Şimdi!) Radyo Yayıncısı ▪️ Yazar ▪️ Konuşmacı
• Koç ▪️ Mentor ▪️ Eğitmen ▪️ Liderlik ▪️ Danışman (İş Geliştirme, Marka, Yönetim, Kişisel Gelişim, Satış, Pazarlama) • LinkedIn https://www.linkedin.com/in/cihanfulser/ • Facebook https://www.facebook.com/CihanFulserPcc • YouTube https://www.youtube.com/cihanfulser • Instagram https://www.instagram.com/gisar_yuhako • Twitter https://twitter.com/cfulser
